Kino to potężny środek przekazu, dzięki któremu reżyserzy są w stanie przemówić do milionów widzów z całego świata. Dzieje się tak nie tylko w przypadku filmów fabularnych, ale też dokumentów mających znacznie większą siłę oddziaływania na publiczność. Przygotowaliśmy zestawienie czterech wartych obejrzenia filmów dokumentalnych, które zmieniły świat i zostawiły po sobie ślad we współczesnej kulturze.
Bitwa o Midway (1942, reż. John Ford)
Tak właściwie Bitwa o Midway powstałą przypadkiem. John Ford, uznany już wówczas twórca westernów, otrzymał od wojska kontrakt na zrobienie dokumentu opowiadającego o życiu żołnierzy na sennym atolu Midway. Na miejscu jednak okazało się, że Japończycy planują atak na amerykańską bazę, w której trwały gorączkowe przygotowania do obrony. Ford nie spodziewał się nagłego wybuchu walk, a gdy japońskie samoloty pojawiły się nad Midway, wraz z dwoma współpracownikami szybko złapał za kamerę i ruszył nagrywać podniebne starcia. Efekt przerósł jego najśmielsze oczekiwania, a Bitwa o Midway zapewniła mu nie tylko szacunek amerykańskiego społeczeństwa, ale też stałe miejsce w kanonie mistrzów kina dokumentalnego. Film dostępny jest na Netflixie.
Gadające głowy (1980, reż. Krzysztof Kieślowski)
Ten krótki, 14-minutowy film stanowi największe osiągnięcie w dokumentalnym dorobku Kieślowskiego. Reżyser zadał w nim cztery proste pytania czterdziestu czterem Polakom uszeregowanym według wieku: w który roku się urodziłeś? Kim jesteś? Co jest dla ciebie najważniejsze? Czego byś chciał? Choć pomysł na film jest w gruncie rzeczy prosty, polskiemu twórcy udało się jak jeszcze nikomu wcześniej skategoryzować polskie społeczeństwo i jego marzenia czy poglądy. Gadające głowy to obowiązkowy seans dla każdego miłośnika socjologii oraz historii najnowszej.
Fahrenheit 9.11 (2004, reż. Michael Moore)
Michael Moore to twórca niezwykle wręcz kontrowersyjny, słynący z ostrych poglądów politycznych i odwagi w ich wyrażaniu. Choć był on znany już przez Fahrenheitem 9.11, tak naprawdę wielką karierę przyniósł mu ten właśnie dokument opowiadający o związkach administracji Busha z Al Kaidą i terrorystami odpowiedzialnymi za zamachy na World Trade Center. Część amerykańskich publicystów zarzucała Moore’owi skrajną stronniczość i manipulowanie faktami, inny zaś chwalili go za odwagę w dążeniu do prawdy. Fahrenheit 9.11 warto jest zobaczyć, by wyrobić sobie własną opinię na temat tragicznych wydarzeń z 11 września 2001 roku.
Ikar (2017, reż. Bryan Fogel)
Ikar, nagrodzony Oscarem dla najlepszego dokumentu, zmienił współczesne kolarstwo. Twórcy filmu przeprowadzili dziennikarskie śledztwo, w wyniku którego zauważyli, że rosyjska drużyna kolarska we współpracy z państwowymi instytucjami oszukiwała i ukrywała korzystanie z dopingu. Dokument zdemaskował wielki, rosyjski przekręt i wywołał międzynarodowy skandal, a Fogel stał się dla rosyjskich władz persona non grata. Warto jest zobaczyć Ikara choćby dla poznania przebiegłych taktyk służących do omijania systemów antydopingowych i wykorzystywania kruczków prawnych do osiągania przewagi w sporcie. Film znaleźć można na Netflixie.
Omówione przez nas dokumenty nie tylko odniosły ogromny sukces artystyczny, ale też już na zawsze zmieniły świat. Cieszymy się, że twórcy filmów dokumentalnych nie boją się podejmować trudnych, niewygodnych tematów i dążą do prawdy, niezależnie od tego, jak niewygodna by ona nie była.
TBO