Kreatywna.pl Gazeta Kreatywna
Podobne artykuły
Ruminacje to proces psychologiczny, który z reguły kojarzy się z przewlekłym i skupionym myśleniem na temat problemów, negatywnych doświadczeń czy nierozwiązanych kwestii. Ruminowanie jest ciągłym przeżywaniem tego samego stresu i długofalowo może prowadzić do przewlekłych stanów lękowych, depresji czy utraty zdolności do radzenia sobie ze stresem. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku: jakie są jego przyczyny, jak przebiega i jakie są dostępne metody leczenia.
Czym jest rumincja?
Termin „rumincja” pochodzi od łacińskiego słowa „ruminare”, które oznacza „przeżuwanie”. W kontekście psychologicznym odnosi się do stanu, w którym osoba nieustannie zastanawia się, analizuje lub koncentruje się na swoich problemach, smutkach lub negatywnych doświadczeniach. Osoba ruminująca wraca do tych myśli znowu i znowu, co tylko pogłębia ich negatywny wpływ.
Ruminacje występują najczęściej w kontekście zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, jednak mogą pojawić się również samodzielnie jako jedna z odmian obsesji. Ruminacje często wiążą się także z depresją i lękiem, choć mogą występować także w innych kontekstach. W przypadku depresji, osoba może skupiać się na swojej wartości, przeszłych błędach lub przyszłych niepowodzeniach. W kontekście lęku, ruminacje mogą dotyczyć przyszłych scenariuszy, które wywołują niepokój.
Przyczyny ruminacji
Choć konkretna przyczyna ruminacji może być różna dla różnych osób, wiele badań sugeruje, że pewne czynniki mogą zwiększać ryzyko jej wystąpienia. Należą do nich:
- Temperament: Osoby, które mają skłonność do negatywnego myślenia lub które są naturalnie bardziej skłonne do obaw, mogą być bardziej narażone na ruminacje.
- Doświadczenia z przeszłości: Negatywne lub traumatyczne doświadczenia mogą prowadzić do ruminacji. Osoba może przeanalizować te wydarzenia wielokrotnie, próbując zrozumieć, dlaczego się wydarzyły lub jak mogłyby być inne.
- Stres: Przewlekły stres może prowadzić do ruminacji, ponieważ osoba może ciągle myśleć o swoich problemach lub obawach.
- Depresja i lęk: Ruminacje są często obecne w depresji i lęku. Osoba może ciągle myśleć o swoich negatywnych uczuciach lub obawach.
Przebieg ruminacji
Ruminacja często rozpoczyna się od poczucia niepokoju lub niezadowolenia – często pojawiają się wieczorem, kiedy staramy się zrelaksować i zaczynamy analizować miniony dzień. Osoba może zacząć zastanawiać się nad przyczyną swojego stanu, wracając do swoich myśli znowu i znowu. To, co zaczyna się jako próba zrozumienia i poradzenia sobie z problemem, może szybko przerodzić się w obsesyjne myślenie, które zajmuje większość czasu i energii danej osoby.
Ruminacje są powtarzającymi się, natrętnymi myślami na temat negatywnych doświadczeń lub problemów, które nieustannie zalegają w naszym umyśle. Człowiek zanurzony w ruminacjach zwykle rozpamiętuje przeszłe wydarzenia, przeważnie borykając się z negatywnymi emocjami, takimi jak winą, lękiem, niepewnością czy niską samooceną. Co więcej, przeżywając ponownie dane wydarzenie przeżywamy ten sam stres, którego doświadczyliśmy w realnej sytuacji. Co więcej, samo wydarzenie może nie być stresogenne, ale późniejsze analizy, odtwarzanie w kontekście tego, co jeszcze mogło się zdarzyć, już wiąże się ze stresem. Przyczynami takiego przeżywania świata mogą być urazy emocjonalne, nadmiar obowiązków, perfekcjonizm, krzywdy czy traumy z dzieciństwa.
Ruminacje mogą też prowadzić do negatywnych zmian w zachowaniu. Osoba może zacząć unikać sytuacji, które wywołują u niej stres, co może prowadzić do izolacji społecznej. Może też mieć problemy z koncentracją, co wpływa na jej wydajność w pracy lub szkole.
Ruminacje – jak się objawiają
Ruminacje są intensywnymi, niekontrolowanymi myślami, które pojawiają się wielokrotnie, często skupiając się na negatywnych aspektach życia lub wydarzeniach. To stan umysłu, w którym osoba nieustannie rozważa pewne myśli, pomimo prób przerwania tego procesu. Poniżej znajdują się przykładowe sytuacje, które mogą ilustrować, jak wyglądają kompulsywne ruminacje.
- Wyniki w pracy czy szkole: Osoba może ciągle rozważać swoją wydajność lub wyniki w pracy czy szkole, skupiając się na tym, co mogła zrobić inaczej lub lepiej. Przykładowo, osoba może ciągle przemyślać prezentację, którą wykonała w pracy, skupiając się na błędach, które popełniła, a nie na tym, co poszło dobrze.
- Interakcje społeczne: Ktoś może ciągle rozważać, jak zachowywał się podczas spotkania towarzyskiego, skupiając się na tym, co powiedział źle lub jak mógł zepsuć wrażenie, nie zwracając uwagi na pozytywne aspekty interakcji.
- Zdrowie: Osoba może ciągle myśleć o swoim stanie zdrowia, skupiając się na najgorszych scenariuszach. Na przykład, kiedy osoba ma ból głowy, zamiast uznać to za coś przejściowego, może zacząć myśleć, że to oznaka poważnej choroby.
- Związki: Ruminacje mogą skupiać się na relacjach z innymi, gdzie osoba ciągle rozważa negatywne aspekty swojego związku, jak błędy, które popełniła w przeszłości, lub potencjalne problemy, które mogą wystąpić w przyszłości.
- Trauma: Osoby, które przeżyły traumatyczne doświadczenia, mogą mieć tendencję do ruminacji na temat tych wydarzeń. Mogą ciągle przemyślać szczegóły traumy, pytając się, co mogły zrobić inaczej, aby zapobiec sytuacji lub jak mogą uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości.
Kluczowym aspektem kompulsywnych ruminacji jest to, że są one nieprzyjemne dla osoby, która je doświadcza, i zazwyczaj przynoszą więcej szkody niż pożytku. Często prowadzą do stresu, lęku, depresji i innych negatywnych stanów emocjonalnych. Osoby, które doświadczają ruminacji, często odczuwają potrzebę przerwania tego procesu, ale mają trudności z kontrolowaniem swoich myśli. Jeżeli te ruminacje stają się uciążliwe, warto poszukać profesjonalnej pomocy, na przykład psychoterapeuty.
Leczenie ruminacji
Podczas terapii poznawczo-behawioralnej, pacjenci mogą nauczyć się różnych technik radzenia sobie z ruminacjami. Niektóre z nich to techniki uważności, które pomagają skupić się na teraźniejszości i odpuścić przeszłe myśli. Zajmowanie się czynnościami, które sprawiają przyjemność, również jest skuteczne, ponieważ może odwrócić uwagę od nieustannego rozważania przeszłości. Zapisywanie myśli w dzienniku to inny skuteczny sposób radzenia sobie z ruminacjami, dając mózgowi sygnał, że te niepokojące myśli są przetwarzane w inny sposób, niż przez ciągłe rozważania.
Pomoc psychologiczna jest kluczowa dla osób doświadczających ruminacji. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najbardziej efektywnych form leczenia. CBT pomaga osobie zrozumieć swoje myśli i uczucia oraz nauczyć się nowych, zdrowszych sposobów radzenia sobie z nimi.
Inne techniki, takie jak medytacja uważności (mindfulness), relaksacja i techniki oddechowe, mogą również pomóc w radzeniu sobie z ruminacjami. Medytacja uważności pomaga skupić uwagę na chwili obecnej, co może przerwać cykl ruminacji.
Leczenie farmakologiczne, takie jak antydepresanty lub leki przeciwlękowe, może być również pomocne w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy ruminacje są związane z depresją lub lękiem. Bezwzględnie należy jednak zasięgnąć opinii psychiatry w tym temacie.
Pamiętaj, że ruminacje to poważny problem, który może prowadzić do innych problemów zdrowia psychicznego. Jeżeli cierpisz na ruminacje, poszukaj pomocy profesjonalnej. Skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub psychologiem, aby dowiedzieć się, jakie opcje leczenia są dla Ciebie dostępne.
Źródła:
- Nolen-Hoeksema, S. (2000). The role of rumination in depressive disorders and mixed anxiety/depressive symptoms. Journal of abnormal psychology, 109(3), 504-511.
- Smith, J. M., & Alloy, L. B. (2009). A roadmap to rumination: A review of the definition, assessment, and conceptualization of this multifaceted construct. Clinical Psychology Review, 29(2), 116-128.
- Watkins, E. R. (2008). Constructive and unconstructive repetitive thought. Psychological bulletin, 134(2), 163-206.
REDO
