W 2023. roku Literacka Nagroda Nobla została przyznana norweskiemu pisarzowi i dramaturgowi, Jonowi Fosse. Urodzony w 1959 roku w Haugesund, Fosse zdobył międzynarodowe uznanie dzięki swoim innowacyjnym sztukom i prozie, które, jak podkreślono podczas wręczenia nagrody, „dają głos niewypowiedzianemu”. Jego wkład w literaturę światową jest niezaprzeczalny, a jego twórczość, przetłumaczona na ponad 40 języków, dotyka uniwersalnych tematów ludzkiej egzystencji, samotności i poszukiwania sensu.
Kim jest Jon Fosse?
Jon Fosse urodził się 29 września 1959 roku w Haugesund, Norwegia. Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy norweskich. Jego twórczość obejmuje powieści, poezję, książki dla dzieci, eseje oraz sztuki teatralne. Fosse pisze w języku nynorsk i dorastał w Strandebarm w regionie Hordaland. Zadebiutował w 1983 roku powieścią „Raudt, svart” (Czerwone, czarne), a jego pierwsza sztuka teatralna „Og aldri skal vi skiljast” (I nigdy się nie rozłączymy) została wystawiona w 1994 roku.
Jon Fosse twórczość
Twórczość Fossego jest często zaliczana do norweskiego postmodernizmu. Jego książki zostały przetłumaczone na ponad 40 języków, w tym na język polski, a dramaty wystawiono na ponad 120 scenach na całym świecie. Niemiecki tygodnik „Die Woche” napisał o nim: „Na początku był Henryk Ibsen, następnie nie było nic, a teraz mamy Jona Fossego”. Jego siedmioczęściowa „Septologia” jest uważana za jego opus magnum.
BREAKING NEWS
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023
The 2023 #NobelPrize in Literature is awarded to the Norwegian author Jon Fosse “for his innovative plays and prose which give voice to the unsayable.” pic.twitter.com/dhJgGUawMl
Styl pisarski Jona Fosse
Fosse jest minimalistą słowa. Jego postacie mówią oszczędnie, często powtarzając swoje kwestie. Akcja w jego utworach rozwija się wolno, a napięcie między postaciami jest tu najważniejsze. Fascynuje go zwyczajność i samotność, a jego bohaterowie borykają się z emocjonalnym chłodem i trudnościami w tworzeniu więzi międzyludzkich.
Nagrody i wyróżnienia
Jon Fosse został uhonorowany wieloma nagrodami literackimi, w tym Nagrodą Doblouga, Nagrodą Nordycką Akademii Szwedzkiej oraz Nagrodą Literacką Rady Nordyckiej. W 2022 roku jego książka „Eit nytt namn – Septologien VI-VII” została nominowana do Nagrody Bookera. W 2023 roku został laureatem Literackiej Nagrody Nobla „za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu”.
Fosse jest czwartym norweskim pisarzem, który został uhonorowany Literacką Nagrodą Nobla. Wcześniejszymi laureatami byli Bjørnstjerne Bjørnson w 1903 roku, Knut Hamsun w 1920 roku oraz Sigrid Undset w 1928 roku.
W kontekście przyznania mu Nagrody Nobla, warto podkreślić, że Fosse przez wiele lat był typowany jako kandydat do tego wyróżnienia. Jego twórczość, choć głęboka i wymagająca, zdobyła uznanie zarówno w Norwegii, jak i na całym świecie.
Redo