Kreatywna.pl Gazeta Kreatywna
Podobne artykuły
Przyznanie Literackiej Nagrody Nobla Han Kang w 2024 roku jest docenieniem twórczości mierzącej się z tematyką traumy, przemocy i kruchości ludzkiej egzystencji. Proza Han Kang wyróżnia się intensywną emocjonalnością, a zarazem wyjątkową subtelnością. Nagroda Nobla została przyznana jako wyraz uznania dla pisarki za „intensywną poetycką prozę, która konfrontuje się z historycznymi traumami i pokazuje kruchość ludzkiego życia”.
Korzenie twórczości Han Kang
Han Kang urodziła się w 1970 roku w Gwangju, mieście, które w 1980 roku stało się miejscem brutalnej masakry prodemokratycznych protestujących. Te wydarzenia miały trwały wpływ na jej twórczość, a temat zbiorowej i indywidualnej traumy powraca w jej książkach jako jeden z głównych motywów twórczości. W wieku dziewięciu lat Han Kang przeprowadziła się z rodziną do Seulu. Ukończyła studia filologiczne na Uniwersytecie Yonsei, jednym z najbardziej prestiżowych uniwersytetów w Korei Południowej.
Debiutowała w 1993 roku wierszem „Seulska zima” opublikowanym w literackim magazynie Munhak kwa Sahoe. Już na początku swojej kariery literackiej koncentrowała się na tematach związanych z cierpieniem, żałobą i cielesnością, które stały się charakterystycznymi elementami jej późniejszej twórczości. W ciągu następnych lat Han Kang rozwijała swoją karierę, publikując opowiadania, powieści oraz poezję, które stopniowo przyniosły jej międzynarodowe uznanie.
Ciało i trauma w twórczości Han Kang
Jednym z najważniejszych tematów prozy Han Kang jest relacja między ciałem a psychiką, a także wpływ traumy na ludzkie życie. Ciało staje się tu nośnikiem pamięci, bólu i doświadczeń, które są często niewypowiedziane lub nieuchwytne. Jej najlepsza i zarazem najbardziej uznana powieść – Wegetarianka (2007), przyniosła jej międzynarodową sławę i nagrodę International Booker Prize. Opowiada ona o kobiecie, która podejmuje decyzję o zaprzestaniu spożywania mięsa, co wywołuje szereg dramatycznych wydarzeń w jej życiu i otoczeniu. Odmowa jedzenia mięsa staje się symbolem buntu przeciwko przemocy, normom społecznym i kontroli narzucanym jednostce.
Wegetarianka Han Kang
Powieść Wegetarianka Han Kang to poruszająca i niepokojąca opowieść o kobiecie, która stopniowo odrzuca swoje człowieczeństwo, pragnąc uwolnić się od norm społecznych, opresji oraz wewnętrznego cierpienia. Yǒng-hye, główna bohaterka, postanawia przestać jeść mięso, co początkowo wydaje się jedynie reakcją na sny przepełnione przemocą. Decyzja ta staje się początkiem i symbolem głębszej przemiany. Bunt przeciwko codzienności, kontroli jej życia przez męża i rodzinę, z czasem przeradza się w autodestrukcję i odrzucenie wszelkich więzi społecznych.
Sama historia podzielona jest na trzy części, przedstawiające losy Yǒng-hye z perspektywy jej męża, szwagra i siostry. Zabieg ten pozwala czytelnikowi obserwować, jak wewnętrzna przemiana bohaterki niszczy zarówno jej otoczenie, jak i ją samą. Symboliczna relacja bohaterki z przyrodą, szczególnie jej głebokie pragnienie, by stać się drzewem, nadaje tej historii wyjątkowy, filozoficzny wydźwięk. W tym wydaniu poszukiwanie wewnętrznej wolności może oznaczać ścieżkę osobistej destrukcji. Han Kang w mistrzowski sposób kreśli krajobraz emocjonalnego rozpadu, ukazując wewnętrzny świat bohaterki poprzez proste, ale niezwykle ekspresyjne środki wyrazu.
Artystyczne refleksje nad stratą i milczeniem
Kolejnym ważnym aspektem twórczości Han Kang jest refleksja nad stratą oraz milczeniem jako formą wyrażania bólu. W powieści Lekcje greki (2011), Han Kang opowiada historię kobiety, która po serii traumatycznych wydarzeń traci zdolność mówienia. Bohaterka, uczestnicząc w lekcjach języka greckiego, nawiązuje głęboką więź ze swoim nauczycielem, który z kolei sam stopniowo traci wzrok. Ich relacja jest próbą zrozumienia siebie nawzajem trudnym w świecie.
Szczególną rolę w życiu bohaterów Han Kang odgrywa sztuka. W jej prozie staje się niezwykle skutecznym narzędziem służącym do przetwarzania traumy i pozwalającym na odnalezienie sensu w doświadczeniach, które wydają się nie do zniesienia. W powieści Twoje zimne dłonie (2002) bohater, rzeźbiarz, obsesyjnie tworzy gipsowe odlewy kobiecych ciał, próbując uchwycić ich istotę. Sztuka staje się tu formą ucieczki od rzeczywistości, ale jednocześnie prowadzi do wyobcowania artysty. Han Kang pokazuje tym samym, że sztuka może zarówno pomagać w komunikowaniu emocji, jak i oddalać od realnego życia.
Świadectwo historii i doświadczenia traumy
Han Kang często w swej twórczości sięga po tematy historyczne, związane z przemocą i cierpieniem. Tym samym kładzie nacisk na indywidualne doświadczenia swoich bohaterów uwikłanych w większą historię. W powieści Nadchodzi chłopiec (2014) podejmuje temat masakry w Gwangju z 1980 roku. Wówczas południowokoreańskie wojsko brutalnie stłumiło demokratyczne protesty, a ofiarami zajść stało się setki cywilów. Han Kang przywraca głos ofiarom, których historie zostały zapomniane lub zniekształcone.
Nadchodzi chłopiec jest zapisem historycznych wydarzeń, ale jednocześnie refleksją nad wpływem traumy na ludzką pamięć i tożsamość. Bohaterowie Han Kang mierzą się z nieopisaną przemocą i utratą bliskich, jednocześnie próbując odnaleźć sens w świecie, który nie potrafi odpowiedzieć na ich ból. Pisarstwo Han Kang wykracza poza ramy tradycyjnej literatury historycznej, stając się głosem tych, których doświadczenia zostały zatarte i zapomniane.
Zakończenie
Nagroda Nobla, przyznana Han Kang w 2024 roku, stanowi uznanie dla pisarki, która w swojej twórczości bada najciemniejsze zakątki ludzkiej psychiki i jednocześnie stara się ubrać w słowa doświadczenia niewypowiadalnego. Han Kang zdążyła już zdobyć popularność także w Polsce. Wegetarianka, powieść o buncie, niezrozumieniu i samotności jest już dobrze znana polskim czytelnikom. Czas na kolejne.
Strona autorki: https://han-kang.net/
Redo
