Biznes franczyzowy to umowa polegające na współpracy dwóch przedsiębiorstw. Franczyzodawca jest znaną firma, która posiada swój ustalony model biznesowy. Franczyzobiorca uzyskuje dostęp do technologii, strategii oraz prawa do korzystania z marki za umówione wynagrodzenie.
Franczyza – co to takiego?
Franczyzę można podzielić ze względu na:
rodzaj działalności
– handlowa – franczyzobiorca otrzymuje pełen asortyment, wytyczne dotyczące wizualizacji punktu sprzedaży; franczyzodawca udostępnia wiedzę marketingową i znaki towarowe. Taki rodzaj franczyzy działa w sklepach spożywczych, odzieżowych, obuwniczych i na stacjach paliw,
– dystrybucyjna – oprócz powyższych, przekazywane jest także oprogramowanie, receptury oraz technologie pomocne podczas wykonywania usługi. Występuje głównie w bankach i restauracjach,
rodzaj know-how
– koncepcji działalności – franczyzodawca w pełni wspiera podległe przedsiębiorstwo; udostępnia wszystkie posiadane metody potrzebne do prawidłowego funkcjonowania firmy a także przeprowadza szkolenia pracowników,
– dystrybucji produktu – franczyzobiorca ma obowiązek korzystać z produktów znanej marki, ale sama sprzedaż odbywa się bez wsparcia z zewnątrz,
organizacja systemu
– bezpośrednia – główna marka samodzielnie udziela licencji, kontroluje przestrzegania umowy, pomaga w prowadzeniu przedsiębiorstwa,
– wielokrotna – franczyzobiorca posiada co najmniej dwie jednostki sprzedaży; umowa zawiera jego zobowiązanie do utworzenia większej liczby placówek w uzgodnionym z franczyzodawcą terminie,
– masterfranczyza – działa na zasadzie umowy na wyłączność; franczyzobiorca przejmuje praktycznie wszystkie obowiązki i uzyskuje przez to swobodę działania. Najczęściej spotyka się ją we franczyzach międzynarodowych, gdzie główna firma może natknąć się na bariery w innym funkcjonowaniu prawnym i kulturowym, niż do czego jest przyzwyczajona,
– przedstawicielstwo regionalne – firma zatrudnia pośredników, którzy poszukują dla niej franczyzobiorców.
Kto podpisuje umowę franczyzy?
Każda osoba, która założyła własną działalność gospodarczą może podpisać umowę franczyzy z większym przedsiębiorstwem. Nie ma ograniczeń co do osoby prawnej. Szczególnymi powodami, którymi kierują się właściciele dążący do ewentualnej współpracy z rozpoznawalną marką są:
- chęć otrzymania pomocy we wszystkich aspektach działalności,
- obrona przed wypadnięciem z rynku,
- chęć korzystania ze sprawdzonego modelu biznesowego,
- eliminacja lub częściowa redukcja kosztów związanych z reklamą,
- pewność otrzymywania określonego asortymentu.
Zagrożenia – czyli kiedy franczyza nie ma sensu
Podpisanie umowy franczyzy wiąże się ze szczególnym ryzykiem, jakie podejmuje franczyzobiorca, z następujących powodów:
- jest zmuszony wykonywać opłaty franczyzowe, jako procent od uzyskanych zysków,
- możliwość wpłaty opłaty wstępnej przed wstąpieniem do sieci,
- ograniczenia czasowe umowy franczyzy, co powoduje niepewność w utrzymaniu zatrudnienia,
- kontrola wszystkich wydatków ze strony franczyzodawcy,
- niemożność urządzania punktu sprzedaży według własnej koncepcji; całkowite podporządkowanie głównej firmie,
- pozycja na rynku giganta przekłada się na wyniki podległych mu spółek; szczególne narażenie na bessę,
- upadek franczyzodawcy prowadzi do zamknięcia innych działalności i zwolnienie wszystkich pracowników.
Franczyza – kiedy się opłaca?
Działanie w ramach umowy franczyzy wiąże się z dużym ryzykiem. Jednak gdy współpraca układa się wzorowo a wyniki generowane dla franczyzodawcy są zadowalające, to główna firma może rozszerzać zakres praw i obowiązków podległych firm, co może przynieść odpowiednie korzyści finansowe również dla mniejszych przedsiębiorstw.
ADU