W tym roku, jak zwykle jesienią i zimą, miłośnicy literatury górskiej znowu będą mieli okazję do prześledzenia kolejnych arcyciekawych historii. Na szczęście materiału źródłowego wciąż nie brakuje. Oto 4 lektury, które warto dołączyć do górskiej biblioteczki.
Krystyna Palmowska: Zaklętym w górski kamień. Wypadki i tragedie Złotej Ery himalaizmu polskiego
Krystyna Palmowska jest znaną taterniczką i alpinistką. Wraz z Anną Czerwińską wspinała się w Tatrach i Alpach. Od 1975 brała udział w wielu wyprawach polskich i międzynarodowych w Karakorum i Himalaje. A zatem miała swój udział w budowaniu legendy Złotej Ery Himalaizmu. Jej sukcesy to pierwsze czysto kobiece wejścia na Rakaposhi (7788 m) w 1979 z Czerwińską, wejście w stylu alpejskim w 1983 na Broad Peak (8047 m), a w 1985 wejście z Czerwińską i Wandą Rutkiewicz na Nanga Parbat (8125 m). Czerwińska i Palmowska stanowiły jeden z najważniejszych zespołów kobiecych w górach najwyższych.
Zaklętym w górski kamień. Wypadki i tragedie Złotej Ery himalaizmu polskiego to wnikliwa analiza kilkunastu wypraw górskich zakończonych tragedią. Szczegółowa dokumentacja i dokładna rekapitulacja zdarzeń pozwalają na wysnucie zastanawiających wniosków. Czy wypadków i śmierci dałoby się uniknąć gdyby w porę zauważono oznaki zbliżającej się tragedii? Właściwa ocena sytuacji: własnej, kondycji partnera czy pogodowej stanowią klucz do górskiego sukcesu, ale co dzieje się gdy którykolwiek z tych czynników zostanie przegapiony czy zignorowany? Precyzyjna opowieść o ciemnej stronie himalajskich sukcesów.
Bartłomiej Kuraś: Niech to szlak. Kronika śmierci w górach
premiera: 16 września 2020, Wydawnictwo Agora
Tym razem przenosimy się w Tatry i zamiast indywidualnych, wyczynowych wspinaczy śledzimy heroiczne wysiłki ratowników tatrzańskich ratujących turystów. Niech to szlak. Kronika śmierci w górach Bartłomieja Kurasia to przede wszystkim historia Tatr opisana przez pryzmat wypadków w górach. Nie jest to bynajmniej problem marginalny. Jak podaje Szymon Ziobrowski, dyrektor TPN, Tatrzański Park Narodowy odwiedza rocznie ponad 3 mln turystów, a liczba wypadków z ich udziałem wciąż rośnie.
W książce pojawią się zarówno pierwszy masowy przypadek porażenia piorunem w historii tatrzańskiej turystyki, morderstwa na szlaku, jak i ofiary lawin. Na kartach reportażu pojawią się także stojący z reguły w cieniu ratownicy TOPR oddający życie za turystów, grotołazi, którzy na zawsze utknęli w tatrzańskich jaskiniach. Oprócz śmierci, zaginięć i zadziwiających wypadków autor pokazuje także malowniczą panoramę Tatr wraz ze wspaniałymi opisami przyrody.
Dariusz Kortko, Jerzy Porębski: Maciej Berbeka. Życie w cieniu Broad Peaku
premiera: 25 listopada 2020, Wydawnictwo Agora
Himalaista, przewodnik górski, ratownik TOPR, artysta malarz, grafik i scenograf związany z Teatrem im. S.I. Witkacego w Zakopanem. Maciej Berbeka pierwszy człowiek, który zimą przekroczył wysokość 8000 metrów w Karakorum, zdobywca pięciu ośmiotysięczników, w tym Broad Peaku zimą.
To ostatnie wejście w 2013 roku, zakończone tragiczną śmiercią himalaisty, było jednocześnie jedną z najbardziej medialnie dyskutowanych współczesnych historii. Na taką skalę himalaizmem zajmowali się wszyscy Polacy jedynie po śmierci Tomka Mackiewicza kilka lat później. A przecież Maciej Berbeka nie znalazł się przypadkowo na górze i nie zasługuje na to, by widzieć go jedynie w cieniu tragicznej śmierci, o któej dyskutowały miliony. Zasługuje za to na całościową, rzetelną biografię pisaną z rozmachem. Taką, w której zdobycie Broad Peaku było zamknięciem pewnej klamry, wielkim akcentem we wspaniałym życiorysie. Na taka biografię czekamy z niecierpliwością, a nazwiska autorów gwarantują, że będzie co czytać.
Wszechmogący. Człowiek, który wymyślił Himalaje. Biografia Andrzeja Zawady
Andrzej Zawada przeszedł do historii jako lider zimowego himalaizmu i organizator wielu historycznych wypraw. To, co dla innych wspinaczy było niemożliwe, dla Zawady stało się idee fix, dla której poświęcił życie. To on stworzył Polski Himalaizm Zimowy, a więc plan wspinania się w górach najwyższych w najtrudniejszych warunkach pogodowych. Lider (bo tak nazywano Zawadę) zaraził swoją pasją wspinaczy. To dzięki niemu Cichy i Wielicki jako pierwsi w historii weszli na Everest zimą. A to przecież dopiero początek tej niesamowitej opowieści.
Na początku 2021. roku ma się ukazać biografia Andrzeja Zawady. Jej autor, Piotr Trybalski, musiał przede wszystkim postawić sobie za cel rozróżnienie faktów od mitów dotyczących życia Zawady, co z pewnością musiało być niemałym wyzwaniem. W końcu Zawada jako niezłomny Lider musiał wykazać się specyficzną mieszanką cech, które gwarantowały mu sukces. Zawadę nie wszyscy lubili. Uparcie zmierzał do swoich celów i chętnie bywał w centrum uwagi. Na jego sukces pracowało wiele osób, jednak to właśnie Zawada zasłynął jako człowiek-legenda. Podobno był także świetnym gawędziarzem i doskonale wiedział, jak obchodzić się z mediami. Chciał robić rzeczy wielkie, nowe i oryginalne i osiągał je nawet w siermiężnych czasach.
Biografia Andrzeja Zawady, ale i pozostałe opowieści, to kolejna szansa na zanurzenie się w specyfice gór. Każda opowieść jest inna, naszkicowana w różnych odcieniach, budująca zupełnie inną opowieść. Każda jednak będzie niezwykle inspirującą lekturą.
Dominika Pawlikowska, RED, materiały prasowe