Syria w ostatnich latach stała się miejscem najgorętszych światowych konfliktów. Rosyjska interwencja, rozpasanie Państwa Islamskiego, protesty przeciwko prezydentowi kraju Baszszarowi al-Assadowi, amerykańskie wsparcie dla opozycji… Gama wydarzeń, które w ostatnim czasie przewinęły się przez ten kraj jest ogromnie różnorodna, i zawsze przeniknięta ludzkim dramatem. Wpłynęło to na powstanie literatury faktu, która opisuje te wydarzenia. W niniejszym spisie przyjrzymy się trzem najważniejszym z nich.
Samar Yazbek — „Przeprawa. Moja podróż do pękniętego serca Syrii”
Samar Yazbek, jedna z najwybitniejszych syryjskich dziennikarek, napisała książkę w naturalistyczny sposób opisującą sytuację swoich rodaków. Książka jest zbiorem reportaży z lat 2012-2013, które poświęcone były obserwacji najpierw protestów skierowanych przeciw prezydentowi kraju, a następnie losom protestujących, doświadczających brutalności ze strony ekstremistów. Książka jest opisem tragedii ludzkiej, protestem i świadectwem życia, które z komfortowej, europejskiej perspektywy mogłoby nas wstrząsnąć. Znamienny stał się cytat autorki na temat własnej książki: „Gdybym przeczytała o czymś takim w książce, nigdy bym nie uwierzyła”.
Janine di Giovanni — „Tamtego ranka, kiedy do nas przyszli. Depesze z Syrii”
Choć tematyka tej książki mogłaby wydawać się podobna do poprzedniej, jej perspektywa jest nieco inna. Janinę di Giovanni, dziennikarka pochodząca z mieszanej rodziny włosko-amerykańskiej. Określa się ona jako „dziennikarz praw człowieka”, deklarując swe główne zainteresowanie jako zbrodnie przeciwko ludzkości. Jednocześnie tego typu dziennikarstwo pełni bardzo ważną funkcję — przekreśla starania sprawców zbrodni o jak najmniejsze rozprzestrzenianie informacji na temat ich działań. Taką właśnie funkcję pełni książka tej autorki, stanowiąc zbiór objazdowych reportaży wojennych, pisanych z perspektywy zwyczajnych, syryjskich obywateli. Uwaga! Książka nie szczędzi mocnych, realistycznych opisów. Nie w celu zdobycia rozgłosu, lecz przekazania prawdy.
Katarzyna Boni & Wojciech Tochman — „Kontener”
Książka ta nie jest poświęcona bezpośrednio Syrii, lecz Syryjczykom, którzy pod wpływem wojny domowej musieli swój kraj opuścić. Z tej pozycji opisany jest obóz dla syryjskich uchodźców w Jordanii, w którym przebywało niegdyś ponad 150 tysięcy osób. Zaś w minionym roku liczebność mieszkańców obozu wynosiła ok. 80 tysięcy osób. Nazwa „Kontener” odnosi się do slumsowego budownictwa, które jest codziennością dla mieszkańców obozu. Opisane są starania misji humanitarnych (międzynarodowych i krajowych), które codziennie walczą o lepsze zaopatrzenie i warunku sanitarne dla wypędzonych z domów Syryjczyków. W warstwie tematycznej pozycja ta stanowi uzupełnienie wymienionych powyżej dwóch innych książek. Nie wszystkich uchodźców spotyka szczęśliwy los europejskich przybyszów — znaczna ich część skazana jest na tułaczkę i nieprzerwane poszukiwania przyszłości i nowego życia poza granicami Syrii.
Reasumując, literatura opisująca sytuację w Syrii jest trudna, mroczna, ale i warta przeczytania. Nierzadko książki i reportaże niezależnych twórców są jedynymi rzetelnymi informacjami których możemy zasięgnąć w gąszczu dezinformacji i propagandy.
Czytaj też:
ITO