Wielu z nas przygodę ze sztuką kończy na etapie szkoły średniej. Kierunki artystyczne, kluczowe motywy, najważniejsze dzieła w historii? Pamiętamy definicje, kojarzymy największych twórców – ale czy rozumiemy język sztuki? Tu z pomocą przychodzi świetny przewodnik historyczki sztuki Susie Hodge, która lekko i z humorem wprowadza nas w bogactwo technik, kierunków i samych twórców.
Susie Hodge, Krótka historia sztuki
Wydawnictwo Almapress, 2018
– Cel sztuki ulega nieustannym zmianom, które podkreślają jej różnorodność. Może ona być dekoracyjna, narracyjna czy zwyczajnie służyć rozrywce – mówi Susie Hodge, licencjonowana historyk sztuki, nagrodzona za swoje osiągnięcia prestiżowym wyróżnieniem FRSA. – Niezależnie jednak od tego, czy tworzona jest dla zabawy, pobudzenia wyobraźni, wzbudzenia emocji czy niesienia przesłania, zawsze stanowi zapis lub odzwierciedlenie swojej epoki – dodaje pisarka.
Od Sali Byków z Lascaux (ok 16000 – 14000 p.n.e) po Czerwony kwadrat Malewicza (1915) i twórczość Andy’ego Warhola – Susie Hodge pokazuje, w jaki sposób od wieków wyrażają się najwięksi i najbardziej znamienni dla swych czasów twórcy. Jest precyzyjna i konkretna, chciałoby się powiedzieć: esencjonalna. W niewielkich objętościowo wypowiedziach na temat danego kierunku czy dzieła udaje jej się zawrzeć klimat epoki, powody nastających zmian, źródła inspiracji i cele, jakie stawiali przed sobą twórcy. Pokazuje najsłynniejsze realizacje, kultowe i kluczowe dla danej epoki dzieła. Wskazuje na znaki charakterystyczne, sposoby odczytania, symbole, postaci czy elementy, które znacząco zmieniają pierwotną interpretację.
Z Susie Hodge sztuka przestaje być enigmatyczna, zawiła czy elitarna. Zamiast tego staje się nośnikiem uniwersalnych treści, ponadczasowych tematów i dążeń. Jej język niekoniecznie jest łatwy do odczytania przez laika czy osobę, która nie zna zasobu środków wyrazu używanych przez wieki. Dlatego autorka przywołuje najznamienitszych twórców i najbardziej charakterystyczne dzieła, odwołując się do wspólnego kodu kulturowego, tego, co przeciętny odbiorca kultury może skądinąd kojarzyć. Z jednej strony więc Krótka historia sztuki stanowi swoistą „ściągę”, listę 50 najważniejszych dzieł, bez których trudno w ogóle mówić o sztuce, z drugiej: przywołując popularne obrazy, rzeźby czy instalacje, Hodge przyciąga tym, co znane i dobudowuje doń przekaz, historię, tło. Wszyscy kojarzymy Pocałunek, Krzyk czy Huśtawkę, więc te ponadczasowe dzieła stają się punktem wyjścia do (krótkich) rozważań o Secesji Wiedeńskiej, przeczuciu śmierci czy ironii.
Krótka historia sztuki jest też pięknie ilustrowana – żaden z tematów nie został pozostawiony bez reprodukcji obrazu czy zdjęcia rzeźby. Od razu więc możemy porównać teorię i wykonanie, zobaczyć, o czym mówi autorka,”poczuć” dzieło.
Książka Hodge to przekrojowa, czytelna i rzetelnie napisana „ściąga” ze sztuki. Bogata w treści, mówiąca zrozumiale, ale nie trywializująca zagadnień. Doskonała zarówno dla uczniów, jak i dla wszystkich, którzy chcieliby lepiej poznać historię twórczości i chwilę poobcować z pięknem najwyższej próby.
Dominika Pawlikowska