Krew jest lekiem ratującym życie, którego nie można wyprodukować w sztucznych warunkach. Oddanie krwi jest bezpieczne i nie wymaga wielkiego wysiłku i poświęcenia. Pobrana krew trafia do chorych, często w ciężkim stanie, po zabiegach operacyjnych czy poważnie chorujących, dlatego ważna jest jej jakość. Stąd szereg warunków jakie należy spełnić, aby zostać dawcą.
Podstawowe warunki, które musi spełnić potencjalny dawca krwi
Aby móc oddać krew, potencjalny dawca musi spełniać warunki, które gwarantują brak zagrożenia dla jego zdrowia oraz eliminują ryzyko stworzenia zagrożenia zdrowia i życia biorcy krwi. W celu ich weryfikacji, przed pobraniem krwi jest wypełniana ankieta oraz przeprowadzany wywiad i badanie lekarskie oraz podstawowe badania z zakresu morfologii krwi. Na ich podstawie lekarz kwalifikuje dawcę do pobrania krwi, niezależnie od tego czy jest to jego pierwsze czy kolejne pobranie. Podstawowe warunki, jakie musi spełniać potencjalny dawca to:
- wiek 18-65 lat,
- ciężar ciała wynoszący min. 50 kg,
- brak wykonywanych zabiegów operacyjnych i endoskopowych w ciągu ostatnich 12 miesięcy,
- w ciągu ostatnich 12 miesięcy osoba nie była leczona krwią ani preparatami krwiopochodnymi,
- brak objawów przeziębienia i innych chorób,
- osoba nie przyjmuje aktualnie żadnych leków (nie dotyczy suplementów diety, np. preparatów witaminowych i środków antykoncepcyjnych).
Przeciwwskazania do oddania krwi
Istnieje wiele czynników wykluczających oddanie krwi. Część z nich uniemożliwia zostanie dawcą dożywotnio. Należą do nich ciężkie i przewlekłe schorzenia układowe, choroby nowotworowe, cukrzyca, choroby tarczycy czy choroby zakaźne jak np. HIV, WZW typu B i C. Ponadto istnieje wiele okoliczności wykluczających dawcę czasowo, na przykład na okres kilku miesięcy. Po upływie tego czasu można bezpiecznie oddać krew. Pełna lista czynników wykluczających jest dostępna na stronach centrów krwiodawstwa, pytania zawarte w ankiecie wypełnianej przed pobraniem również ich dotyczą. Wśród nich można wymienić m.in. wykonanie piercingu lub tatuażu w ciągu ostatnich 6 miesięcy, usunięcie zęba lub leczenie kanałowe w ciągu ostatnich 7 dni czy też okres miesiączkowania i 3 dni po jego zakończeniu.
Krew po pobraniu od dawcy i przed zakwalifikowaniem jako przydatnej do przetoczenia jest badana w kierunku obecności niektórych czynników zakaźnych, m.in. HIV, HCV, HBV czy kiły i w przypadku ich wykrycia dawca jest o tym informowany, a krew nie zostaje przeznaczona do przetoczenia. Istnieje jednak okres tzw. okienka serologicznego, czyli czas jaki musi minąć od zakażenia, aby organizm wytworzył możliwe do wykrycia w laboratorium przeciwciała. W tym czasie pacjent zakaża, chociaż poziom przeciwciał nie pozwala na wykrycie zakażenia. Dlatego tak ważny jest zdrowy rozsądek i odpowiedzialne podejście potencjalnych krwiodawców. Z oddawania krwi powinny zrezygnować osoby zażywające dożylnie środki odurzające i osoby podejmujące ryzykowne zachowania seksualne.
O czym pamiętać w dniu oddania krwi?
Warto pamiętać, aby w dniu oddania krwi być wyspanym i wypoczętym. Należy zjeść lekkostrawny posiłek, krwi nie można oddawać na czczo. W ciągu doby poprzedzającej pobranie należy wypić ok. 2 litrów płynów i ograniczyć palenie papierosów. Nie można oddawać krwi będąc pod wpływem alkoholu lub substancji odurzających. Należy także mieć przy sobie dowód osobisty.
Bardzo ważne jest, aby podczas wypełniania ankiety jak również wywiadu lekarskiego być bezwzględnie szczerym i nie zatajać żadnych informacji. To co może wydawać się nieistotne na pierwszy rzut oka, w rzeczywistości może mieć ogromne znaczenie dla zdrowia i życia osoby, której krew zostanie przetoczona. Warto wiedzieć, że z faktem oddawania krwi łączy się kilka benefitów, jak na przykład ulga podatkowa czy też pierwszeństwo w kolejkach, np. w aptece czy placówkach medycznych w przypadku honorowego krwiodawstwa.
PJA