Pies domowy, czyli canis familiaris to wilk, który wiele tysięcy lat temu postanowił zostać najlepszym przyjacielem człowieka. I chociaż teorii pochodzenia psów jest wiele, wszystkie oscylują wokół różnych gatunków wilków, zwłaszcza wilków szarych oraz innych psowatych, które dały się udomowić. Od tej pory człowiek oraz pies koewoluowali, dzięki czemu zwiększyła się różnorodność ras. Są jednak rasy psów, które niewiele zmieniły się podczas tysiącleci ewolucji. Rasy te, określane są mianem ras pierwotnych.
Czym są rasy pierwotne?
Psami pierwotnymi określane są rasy wywodzące się bezpośrednio od pierwszych psowatych. Naukowcy wymieniają 14 ras psów, które genetycznie najbardziej zbliżone do wilków. Istnieją również podejrzenia, że co najmniej kilka spośród nich swoje duże podobieństwo w DNA zawdzięcza krzyżowaniu z wilkami w ciągu kilku ostatnich tysiącleci. Większość z psów ras pierwotnych pochodzi z Azji, są jednak również wymieniane rasy wywodzące się z Afryki, Europy czy Alaski. Niezależnie jednak od pochodzenia psy te posiadają w około 96% takie same kody genetyczne jak wilki. W związku z tym ich podobieństwo do przodków nie ogranicza się do posiadania czerech łap i ogona, ale odwołuje do cech charakteru, stylu bycia i życia. Psy pierwotne ponadto zachowały sierść wilczą, która składa się z podszerstka oraz zewnętrznej okrywy włosowej.
Które rasy zaliczmy do pierwotnych?
Chociaż może się to wydawać dużym zaskoczeniem owczarki niemieckie, potocznie zwane wilczurami, nie należą do ras pierwotnych. Co zaskakujące, na pierwszy rzut oka nie wszystkie rasy pierwotne wyglądają jakby pochodziły od wilków. Do ras pierwotnych należą:
- Shih-tzu
- Lhasa Apso
- Pekińczyk
- Chart perski i afgański
- Siberian husky
- Alaskan malamute
- Samoyed
- Basenji
- Norsk buhund
- Chow-chow
- Akita
- Shiba
- Shar Pei
Ponieważ w badaniach genetycznych wzięło udział tylko 20% ras psów, istnieje prawdopodobieństwo, że psów pierwotnych jest o wiele więcej. Przykładem może być wilczak czechosłowacki, czy norweska rasa, która liczy ponad 7000 lat — Elkund.
Wilcze geny — koci charakter
Właściciele ras pierwotnych często określają swoich pupili jako pso-koty. To sympatyczne sformułowanie wskazuje na bardzo ważną cechę, która charakteryzuje psy pierwotne, jest nią silna niezależność. W związku z tym od tych psów błędny będzie oczekiwanie nadmiernej chęci do pieszczot, bezwzględnego posłuszeństwa czy łatwego charakteru. Psy ras pierwotnych są wymagające pod kątem wychowania. Potrzebują stałego planu dnia, jasnych zasad i stanowczego przewodnika. Nie mogą być ponadto wychowywane lub tresowane metodami awersyjnymi. Pracę z nimi, można porównać do udamawiania, które odbywało się tysiące lat wcześniej. Poprzez jasne komunikaty, nagradzanie postępów i współpracę, psy pierwotne można wychować na wspaniałych domowników i kompanów życia. Psy o tak silnej woli i poczuciu niezależności na kary reagują buntowniczo i zniechęcają się do współpracy. Dlatego też nie należy używać ich w szkoleniu tych psów, nawet gdy są one niegrzeczne. Nieposłuszeństwo bowiem jest częścią ich natury.
Czy rasy pierwotne szczekają?
Pierwotne rasy psów, oprócz odziedziczonych po swoich przodkach cech osobowości charakteryzują się również wokalizacją, która różni je od innych ras. Ponieważ pierwotne psy nie szczekają lub szczekają rzadko. Większość z nich natomiast bardzo chętnie wyje jak husky czy malamuty. Basenji natomiast, chociaż nie potrafią wcale szczekać, wydają odgłos przypominający jodłowanie. Genetycy uważają, że jest to cecha pochodząca bezpośrednio od wilków. Dlatego też rasy te nie nadają się na psy stróżujące, których zadaniem jest alarmowanie domowników o niebezpieczeństwie. Świetnie radzą sobie natomiast na polowaniach.
MKO