Widmo Brockenu, znane również jako zjawisko Brockenu czy mamidło górskie, to zjawisko optyczne często spotykane na wysokich szczytach gór. Jest efektem nałożenia się własnego cienia osoby obserwującej rzutowanego na chmurę lub mgłę poniżej. Często towarzyszy mu dodatkowa tęczowa obwódka otaczająca cień, znana jako gloria.
Warunki wystąpienia zjawiska
To imponujące zjawisko pojawia się najczęściej w górach, gdy obserwator znajduje się na linii pomiędzy słońcem a mgłą lub chmurą. Te ostatnie, położone poniżej obserwatora, pełnią rolę swoistego ekranu rozpraszającego światło, dzięki czemu cień jest widoczny. Dodatkowo, odbiór zjawiska bywa wzmocniony przez efekt gigantyzmu – cień obserwatora, projekowany na tle oddalonych gór, wydaje się powiększony.
Pochodzenie nazwy widmo Brockenu
Termin „widmo Brockenu” wziął się od szczytu Brocken, znajdującego się w górach Harz w Niemczech. To właśnie tam zjawisko zostało po raz pierwszy zaobserwowane, a następnie opisane przez Johanna Esaiasa Silberschlag w 1780 roku.
Legendy i przesądy związane z widmem Brockenu
Widmo Brockenu od wieków fascynuje ludzi, stając się przy tym źródłem wielu legend. Szczególnie popularny wśród taterników jest przesąd, zgodnie z którym osobę, która zobaczyła to zjawisko, niechybnie spotka śmierć w górach. Legendę tę wykreował w 1925 roku Jan Alfred Szczepański. Ciekawostką jest, że ujrzenie widma Brockenu po raz trzeci miałoby „odczynić urok”, dając gwarancję bezpieczeństwa w górach na zawsze.
Widmo Brockenu poza górami
Choć zjawisko to najczęściej kojarzone jest z górami, widmo Brockenu można zaobserwować także w innych okolicznościach. Jest to powszechne dla osób podróżujących na przykład samolotem, gdzie podobne warunki do tych w górach umożliwiają pojawienie się podobnego efektu.
Podsumowanie
Widmo Brockenu, z jego tajemniczym cieniem i tęczową glorią, to zjawisko równie piękne, co fascynujące. Choć nazwa może sugerować związek wyłącznie z górami, jest to efekt optyczny, który można doświadczyć w różnych miejscach i sytuacjach. Niemniej jednak, jego niezwykłość sprawia, że jest to atrakcja, na którą warto zwrócić uwagę podczas górskich wypraw.
REdo