Jajniki to kobiece gruczoły płciowe, które pełnią niezwykle ważne funkcje. Jedną z nich jest oczywiście wydzielanie hormonów (w tym estrogenów, progesteronu i relaksyny), a drugą – wytwarzanie komórek jajowych. W trakcie całego cyklu jajniki stale pracują – dojrzewają w nich komórki jajowe, które później są uwalniane w procesie owulacji. Niektóre kobiety skarżą się na ból w miednicy mniejszej, którego źródła upatrują właśnie w jajnikach. Czy struktury te faktycznie mogą powodować dolegliwości bólowe, a jeśli tak – to w jakich okolicznościach lub schorzeniach obserwuje się taki objaw?
Jajnik – gdzie boli, w którym miejscu się znajduje i jakie spełnia role?
Tak, jak zostało to wspomniane, głównymi funkcjami jajników jest produkcja żeńskich hormonów płciowych, a także regularne wytwarzanie komórek jajowych. Omawiane struktury znajdują się w miednicy mniejszej, symetrycznie, po obu stronach macicy. Więcej informacji o dokładnym umiejscowieniu jajników znajduje się tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/zycie-intymne/bol-jajnika.
Charakterystyka bólu jajników jest stosunkowo specyficzna, natomiast dolegliwość ta może być mylona z kilkoma innymi objawami – w tym z bólem pojawiającym się w przebiegu kamicy nerkowej, w zapaleniu wyrostka robaczkowego, a także z bólami towarzyszącymi dysfunkcjom układu pokarmowego (zwłaszcza w niedrożności jelit, zapaleniu uchyłków czy też w zespole jelita drażliwego). Niemniej, ból jajnika ma różne natężenie (w zależności od przyczyny), ale zazwyczaj umiejscowiony jest po boku jamy brzusznej, blisko dołu pachwinowego. Często promieniuje od pachwiny w kierunku kręgosłupa lędźwiowego (w przeciwieństwie do kolki nerkowej, w której przebiegu ból promieniuje z kolei w przeciwnym kierunku – od okolicy lędźwiowej do pachwiny).
Ból jajnika w różnych momentach cyklu – co może oznaczać?
W niektórych przypadkach ból jajnika jest spowodowany fizjologicznymi zmianami zachodzącymi podczas cyklu miesiączkowego, natomiast w innych – powiązany jest z chorobami przewlekłymi narządów rodnych lub z ostrymi stanami nagłymi (takimi jak skręt jajnika). Warto więc wiedzieć, w jaki sposób odróżnić od siebie te sytuacje, by w odpowiednim momencie zgłosić się do lekarza.
Ból jajników przed okresem, o niskim natężeniu, może być utożsamiany z momentem opuszczenia samego jajnika przez komórkę jajową. Jest to wówczas interpretowane jako ból jajnika podczas owulacji. Zwykle jest on obecny po jednej stronie miednicy – tam, gdzie akurat w danym cyklu uwalniana jest komórka jajowa.
Ból jajnika podczas okresu lub też ból jajnika po okresie nie powinien być bagatelizowany – może on niestety świadczyć o różnych nieprawidłowościach, takich jak endometrioza, torbiel jajnika, potworniak, zespół policystycznych jajników i inne. Pilnej interwencji lekarskiej zawsze będzie wymagał nagły, ostry ból jajnika, który może świadczyć o pęknięciu torbieli lub o skręcie jajnika. U pacjentek w obu tych stanach obserwuje się także między innymi znaczne osłabienie, stan podgorączkowy lub gorączkę, nudności i wymioty, biegunkę, a nawet omdlenia. Zarówno pęknięcie torbieli jajnika, jak i jego skręt, będą zazwyczaj wymagały interwencji chirurgicznej w postaci zabiegu laparoskopowego.
Źródła:
- Lek. E. Stefanowicz, Torbiele jajnika [w:] Medycyna Praktyczna, 05.02.2021
- A. Oliver, C. Overton, Wykrywanie chorób jajników w podstawowej opiece zdrowotnej. Objawy, diagnostyka, wskazania do konsultacji [w:] Medycyna Praktyczna, 11.06.2015
- H. Gadomska, Rak jajnika – diagnostyka [w:] Borgis – Nowa Medycyna 8/2000
- G. E. Trotman, MD, MPH, V. Gomez-Lobo, MD, Ból miednicy u nastolatek [w:] Ginekologia po Dyplomie 03/2013
- Dr n. med. J. Doniec, dr n. med. M. Szafarowska, lek. K. Sobociński, Leczenie dużych torbieli endometrialnych jajnika [w:] Ginekologia po Dyplomie 02/2020
- K. Szyłło, N. Leśnik, Zasady postępowania w przypadku niezłośliwych guzów jajnika [w:] forumginekologii.pl, dostęp: 30.10.2024
- M. Stelmach, Skręt jajnika u młodych kobiet: zalecenia Amerykańskiego Kolegium Ginekologów i Położników [w:] termedia.pl, dostęp: 30.10.2024
- P. Basta, M. Bidziński, T. Kluz, E. Nowak-Markwitz, A. Olejek, W. Sawicki, Zasady postępowania z chorymi z podejrzeniem i rozpoznaniem raka jajnika – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego [w:] Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016, tom 1, nr 3
Artykuł sponsorowany