„Cichy złodziej kości” – bo tak często nazywa się osteoporozę – zdecydowanie częściej atakuje kobiety niż mężczyzn. Ujawnia się zwykle w wieku okołomenopauzalnym, siejąc spustoszenie w organizmie i odbierając wytrzymałość kościom. Chorzy narażeni są na częstsze złamania, powodujące nie tylko dotkliwy ból, ale również znaczne pogorszenie komfortu życia. Czy są sposoby, żeby się przed nią uchronić? A jeśli pojawią się symptomy choroby – jak je rozpoznać i jak sobie radzić?
Czym jest osteoporoza i jakie są jej przyczyny?
Osteoporoza jest poważnym schorzeniem upośledzającym funkcjonowanie układu kostnego. Choroba powoduje postępujące z czasem zmniejszanie się naturalnej gęstości tkanki kostnej – zmienia się struktura wewnętrzna kości, które stają się bardziej kruche, a tym samym podatne na złamania. Osteoporoza pierwotna uważana jest za jeden z objawów procesu starzenia się kości. Rzadziej występująca odmiana osteoporozy wtórnej związana jest z występowaniem innych chorób, takich jak RZS czy autoimmunologiczne choroby tarczycy, występuje też u pacjentów po resekcji żołądka, czy osób cierpiących na choroby wątroby i alkoholików. Sprzyja jej nie tylko podeszły wiek, ale również niska masa ciała pacjenta.
Najczęściej chorują kobiety w okresie przekwitania. Ma to bezpośredni związek ze zmniejszeniem poziomu estrogenu we krwi, który odpowiedzialny jest nie tylko za regulację procesów rozrodczych, ale również za prawidłowy metabolizm kości. Innymi przyczynami wystąpienia lub nasilenia objawów może być nieprawidłowe wchłanianie wapnia, zbyt niski poziom witaminy D3 w organizmie, a u mężczyzn spadek poziomu testosteronu w okresie andropauzy.
Jakie symptomy wskazują na osteoporozę?
Pierwsze objawy choroby, takie jak ból kręgosłupa czy nadgarstków bywają często bagatelizowane lub zrzucane na karb naturalnego starzenia się organizmu. Do najbardziej oczywistych symptomów choroby należą częste, powtarzające się złamania, występujące często podczas wykonywania zwykłych czynności. Nawet niegroźne z pozoru urazy prowadzić mogą do niebezpiecznych złamań główki kości udowej, złamań z przemieszczeniem w obrębie nadgarstka a także kompresyjnych złamań kręgów kręgosłupa. Tego typu urazy powodują silny ból, a ze względu na podeszły wiek pacjentów, są trudne do leczenia. Mogą również prowadzić do zdecydowanego pogorszenia sprawności fizycznej chorych, a także zaburzeń lękowych wywołanych nieprzewidywalnością występowania kolejnych złamań.
Jak walczyć z osteoporozą?
Osteoporoza zostaje zazwyczaj zdiagnozowana na podstawie badania densymetrycznego kości oraz badań krwi. Czasami zlecane są również badania obrazujące, takie jak RTG lub tomografia komputerowa. W przypadku wystąpienia choroby, działania lecznicze powinny zmierzać do wyeliminowania bądź zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolejnych złamań.
Istotna jest zalecona przez lekarza farmakoterapia – w przypadku kobiet stosuje się czasami hormonalną terapię zastępczą. Zazwyczaj pacjenci przyjmują bifosoniany. Jednak leczenie farmakologiczne nie wystarcza. Konieczne jest zmodyfikowanie diety tak, by zawierała wysokie ilości wapnia. Źródłem przyswajalnego wapnia może być nabiał, orzechy oraz rośliny strączkowe. Należy zadbać o prawidłowy poziom witamin D, K oraz C. Ponieważ trudno jest dostarczyć odpowiednie ilości witaminy D i K waz z pożywieniem, dobrym rozwiązaniem jest ich suplementacja. Nie należy również zapominać o regularnej aktywności fizycznej o umiarkowanym natężeniu. Odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniają mięśnie i poprawiają postawę, przez co zmniejsza się ryzyko upadków. Dobrym pomysłem jest np. aqua aerobik. Należy również eliminować wszelkie sytuacje z życia codziennego, które mogłyby potencjalnie zwiększyć ryzyko urazów (wybierać buty na stabilnym, niskim obcasie, unikać śliskich powierzchni, wchodzenia na drabiny, samodzielnego przestawiania lub podnoszenia dużych ciężarów).
Podsumowując – w przypadku osteoporozy, ważne jest obserwowanie własnego organizmu i jak najwcześniejsze zdiagnozowanie problemu. Chociaż wystąpienia osteoporozy czasami nie da się uniknąć, ponieważ może stanowić naturalny efekt starzenia się organizmu, to prawidłowa dieta, odpowiednio dobrana aktywność fizyczna oraz przyjmowanie zapisanych leków może pozwolić zachować sprawność i komfort życia.
WBA