Do zapalenia błony śluzowej jamy ustnej dochodzi w wyniku działania różnych bodźców drażniących. Chodzi tutaj o bodźce mechaniczne w czasie żucia, a także bodźce fizyczne, cieplne oraz chemiczne. Są to czynniki, które przyczyniają się do powstawania ognisk zapalnych, a także zakażeń wirusowych i grzybiczych, ale też powodują owrzodzenia i nadżerki. Jakie są objawy zapalenia błony śluzowej jamy ustnej? Jak można leczyć takie zapalenie?
Czym jest zapalenie błony śluzowej jamy ustnej?
Takie zapalenie[1] jest rozległym procesem zapalnym, który może zajmować większość albo nawet całą powierzchnię błony śluzowej jamy ustnej oraz warg. Ból, który występuje przy tym zapaleniu, jest bardzo uciążliwy, gdyż utrudnia, a nawet uniemożliwia przyjmowanie pokarmów oraz płynów. Zmiany, które pojawiają się na błonie śluzowej, mogą mieć różny wygląd. Może to być delikatna zmiana zabarwienia, ale też może to być obrzęk bądź nadżerki i owrzodzenia. Zapalenie to nie stanowi jednorodnej jednostki chorobowej, gdyż jego przyczyny mogą być różnorodne. Jednak bez względu na przyczynę przy zapaleniu pojawiają się wspólne symptomy.
Objawy zapalenia błony śluzowej jamy ustnej
Ból, który pojawia się przy zapaleniu, utrudnia przełykanie. Poza tym jest to jeden z pierwszych objawów, które świadczyć mogą o rozwijającym się zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej[2]. Jest to zazwyczaj bardzo silny ból, który ogranicza codzienne funkcjonowanie, gdyż odczuwa się go nie tylko podczas jedzenia i picia, ale też w czasie mówienia.
Kolejnymi objawami są swędzenie oraz drapanie, które stwarza problemy podczas spożywania pokarmów. Bardzo często ich przyczyną jest infekcja wirusowa albo rozwijająca się grzybica. Czasami swędzenie jest to objaw, który zwiastuje pojawienie się zmiany w postaci afty.
Następnym symptomem jest białe albo żółte owrzodzenie jamy ustnej. Te objawy zazwyczaj utrzymują się od kilku do kilkunastu dni i są odpowiedzialne za miejscowe podrażnienie oraz ból.
Poza tym mogą pojawić się również afty. Są to zmiany, które mają postać niewielkich rozmiarów płytkich nadżerek. Przeważnie mają okrągły albo owalny kształt. Stan zapalny sprawia, że tworząca się zmiana ma barwę czerwoną, a w jej środkowej części znajduje się przebarwienie w kolorze białym albo żółtym.
Wśród objawów wymienia się także biały nalot na języku. Bardzo często pojawia się on w wyniku rozwijającej się grzybicy jamy ustnej. W takiej sytuacji swoim wyglądem przypomina on gruby kożuch, który pokrywa język. Biały nalot może świadczyć o bakteryjnym zapaleniu jamy ustnej.
Leczenie zapalenia błony śluzowej jamy ustnej
Leczenie zapalenia należy zacząć od postawienia diagnozy, co jest bezpośrednią przyczyną jego występowania. W związku z tym można tutaj stosować leki antybakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze. Aby zmniejszyć objawy, można zdecydować się na działania doraźne. Chodzi tutaj o leczenie, które zmniejsza ból, a to oznacza, że można zastosować gotowe preparaty zakupione w aptece. Stała obecność śliny w jamie ustnej oraz ruchy języka stanowią duże utrudnienie dla utrzymania się preparatów na drażnionej tkance. Dlatego silne właściwości adhezyjne preparatu powinny zapewniać utrzymywanie na powierzchni błony śluzowej na tyle długo, aby mógł on zadziałać.
Bardzo dobrze sprawdzają się te preparaty, które w swoim składzie mają kwas hialuronowy i poliwinylopirolidon (PVP). PVP jest to składnik, który powoduje, że na powierzchni błony śluzowej tworzona jest bariera ochronna. Poprzez to afty, są chronione przed działaniem czynników zewnętrznych a odsłonięte zakończenia nerwowe przed podrażnieniami, np. podczas jedzenia, picia i rozmawiania. Stwarza to warunku i odpowiednie mikrośrodowisko sprzyjające naturalnemu gojeniu owrzodzenia.
Warto dobrać też odpowiednią formę preparatu do rodzaju i umiejscowienia zmian w jamie ustnej i wieku pacjneta. Forma płynu ułatwia aplikację i dotarcie do licznych, rozlanych zmian. Na rynku aptecznym dostępne są płyny do płukania jamy ustnej, wymagające lub niewymagające rozcieńczenia – warto dopytać o to farmaceutę i dobrać produkt do własnych preferencji.
Do leczenia pojedynczych, ograniczonych zmian w jamie ustnej dobrym wyborem będzie można stosować preparat w formie żelu. W przypadku trudno dostępnych miejsc jamy ustnej czyli na podniebieniu miękkim lub tylnej ścianie gardła, wygodne i higieniczne podanie zapewni spray. Umożliwi on aplikację bez zbędnego narażania pacjenta na wywołanie odruchu wymiotnego.
Referencje:
Cesarz M., Choroby błony śluzowej jamy ustnej, 1/2019.
Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, 2017.
Nowak M. Forum stomatologii praktycznej, marzec/kwiecień 2019:60-64.
[1] R. Górska, M. Nowak, Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, 2017, s. 23-31.
[2] M. Cesarz, Choroby błony śluzowej jamy ustnej, 1/2019, s. 12-19.
Materiał partnera